Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu, sosyal medya tanıtımlarını mercek altına aldı. Bakanlık, geçen yıldan bu yana 16 ‘influencer’a toplam 6 milyon 388 bin 802 lira para cezası uygulanmasına karar verdi.
2022’DEN BERİ DENETLENİYOR
Ticaret Bakanlığı, “sosyal medya etkileyicisi" olarak ifade edilen influencer'ların faaliyetlerinin denetlenmesi amacıyla Reklam Özdenetim Kurulu görevlendirildi ve Sosyal Medya Reklamlarının Yapay Zekâ ile Taranması Projesi Mart 2022'de başladı. Projeyle birlikte influencer paylaşımlarının reklam olduğunun açık ve anlaşılır şekilde ifade edilmeme oranı yüzde 57'den yüzde 11'e düştü.
KURUL FARKINDALIĞI ARTTIRDI
Bununla birlikte Bakanlığa bağlı olarak faaliyet gösteren Kurul, sosyal medya platformları üzerinden yapılan reklamları analiz etti. Kurulun gerçekleştirdiği çalışmalar sonucu tüketicilerin son dönemlerde sosyal medya reklamlarına ilişkin farkındalığının artmasıyla bu konuda yapılan başvuru sayısında da artış gerçekleşti. Uzmanlar tarafından tüketici şikâyetleri incelenerek başvuru şartlarını sağlayanlar değerlendirmeye alındı. Kurulun aykırılık gördüğü hallerde de gerekli idari yaptırımlar uygulandı.
50 SOSYAL MEDYA HESABINA YAPTIRIM UYGULANDI
Kurulca, influencer'lara bu yılın ilk 6 ayında 39 durdurma cezası, 11 durdurma ve idari para cezası ile toplam 50 medya hesabına yaptırım uygulanmasına karar verildi. Durdurma cezası yaptırımı ile mevzuata aykırı gerçekleştirilen reklamların düzeltilmesi veya kaldırılması istendi.
TAKİPÇİ SAYISI VERİLEN CEZALARDA KRİTER
Mevzuata aykırı paylaşımın haksızlık içeriği, tekrarı, takipçi sayısına bağlı etki alanının büyüklüğü ve influencerların paylaşımdan elde ettiği menfaat ve ekonomik durumu gibi unsurlar dikkate alınarak, Kurulca durdurma ve idari para cezaları bir arada da uygulandı.
CEZA ORANLARI ARTTIRILDI
Geçen yıl için mevzuata aykırı reklam yapan bir influencer hakkında uygulanan idari para cezası 347 bin 128 lira iken bu tutar yeniden değerleme oranında artırılarak 2024'te 550 bin 59 lira oldu.
6.4 MİLYON LİRA CEZA
Geçen yıl 5 influencer'a 1 milyon 352 bin 808 lira idari para cezası uygulandı. Bu yılın ilk 6 ayında ise 11 influencera 5 milyon 35 bin 994 lira idari para cezası uygulanmasına karar verildi. Böylece, 1,5 yıllık dönemde toplam 6 milyon 388 bin 802 lira para cezası kesildi.
GİZLİ REKLAMA İDARİ YAPTIRIM
2023'te toplam 77 sosyal medya hesabına idari yaptırım uygulanırken bu rakam 2024'ün ilk yarısında 50'ye ulaştı. Influencerlarca yapılan paylaşımlarda bir markaya ait ürün veya hizmet reklamının yapıldığı ancak bunun açık şekilde reklam olduğunun belirtilmediği veya örtülü tanıtım yapıldığı gerekçesiyle idari yaptırım uygulandı.
SAĞLIK ÜRÜNLERİ REKLAMI YASAK
Bunun yanı sıra bazı paylaşımlarda, sağlık beyanı içeren ifadelerin olması, klinik, hastane, doktor gibi sağlık hizmetlerine yönlendirmesi, reklamı yasak ürünlerin tanıtımının yapılması, kozmetik ürün tanımını aşan ifadelerin kullanılması, takviye edici gıda reklamında mevzuata aykırı ifadelerin yer alması gibi gerekçelerle de bazı influencer'lara idari yaptırım uygulanmasına karar verildi.
