40 yıldır süregelen müzik sektörünün kanayan yarası telif hakları konusunda büyük bir ilerleme sağlandı.
O ilerleme çevresinde de tarihi imzalar atıldı.
2023'te konaklama tesisleriyle ilk adımı atılan, şimdi gastronomi tesisleriyle müzik meslek birlikleri (MSF-MÜZFED-TÜROB, TÜROFED, TURYİD, TÜRES, MESAM, MSG, MÜYORBİR, T.S.M.B, MÜ-YAP, MÜYA-BİR, MÜZİKBİR arasında 40 yıldır çözülemeyen telif hakları konusunda yeni bir dönem başlatıldı.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy'un katımıyla gerçekleyen törende; yukarıda adı geçen müzik ve gastronomi meslek birlikleri arasında 'Müzik Lisansına İlişkin İş Birliği Protokolü'ne imzalar atıldı.
AKM'de (Atatürk Kültür Merkezi) düzenlenen imza törenine çok sayıda müzik ve gastronomi sektörünün temsilcisi katıldı.
Meslek birlikleri başkanları yaptıkları konuşmada söz konusu protokolün büyük bir önem arz ettiğini atılan imzaların tarihi olduğunun altını çizdi. Telif konusunda büyük bir adım atıldığını dile getiren meslek birlikleri başkanları bu konuda önemli çalışmalarda bulunan Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ve ekibine teşekkür etti.
Türkiye'de müzik sektörünün elde ettiği telif gelirleri son 4 yılda şöyleydi;
2021... 319 Milyon TL
2022... 496 milyon TL
2023... 1 Milyar 165 Milyon TL
2024... 2 Milyar 210 Milyon TL
'Müzik Lisansına İlişkin İş Birliği Protokolü' ile birlikte telif gelirlerinin daha da yükseleceğini belirten meslek birlikleri başkanları, atılan imzalardan sonar bestecilerin, söz yazarlarının ve yorumcuların daha da daha üretken olacaklarını belirtti.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy da yaptığı konuşmada telif hakkı konusunda başlatılan yeni dönemin önemine işaret etti.
İmzaların atılmasından sonra neler olacak?
♦ 40 yıllık telif sorunu çözülmüş olacak. Bu protokolle restoran, kafe, eğlence tesisi gibi işletmelerin yıllardır süren telif ihtilafları son bulacak, müzik ve gastronomi sektörü kazanacak.
♦ İndirimli ve tek noktadan lisanslama hayata geçecek. TURYİD ve TÜRES üyesi işletmeler, ortalama % 70 indirimli tarife bedelleriyle tek elden kolayca müzik lisansı alabilecek.
♦ Gastronomi tesisleri için telif lisansı kolaylaşacak. Kültür ve Turizm Bakanlığı himayesinde, müzik meslek birlikleriyle gastronomi sektörü arasında telif lisansı konusunda uzlaşı sağlanacak.
♦ Yargı ihtilafları sona erecek. Müzik lisans belgesi uygulamasıyla otel sektöründeki 5 bin hukuki işlem sıfıra inecek aynı başarı gastronomi sektöründe de hedeflenecek.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, konuşmasında şunları söyledi:
Müzik ve Gastronomi Sektörlerimizin Değerli Temsilcileri, kıymetli basın mensupları imza törenimize hoş geldiniz. Sizleri saygıyla selamlıyorum.
Bugün, 'Müzik Lisansına İlişkin İş Birliği Protokolü' ile birlikte gastronomi tesisleri ve müzik meslek birlikleri arasında, telif hakkı alanında yeni bir dönemi başlatıyoruz.
Bakanlık olarak telif hakları alanındaki çalışmalarımızda temel hedefimiz ülkemizin kültürel ve ekonomik gelişimine katkı sunmaktır. Dolayısıyla telif hakları sistemini sadece telif hakkı sahiplerini korumaya yönelik hukuk kuralları olarak görmediğimizi belirtmek isterim. Bu vazgeçilmez yönünün yanında telif haklarının daha çok eser üretimi için gereken zemini oluşturan ve toplumun kültür ve sanata erişimini kolaylaştıran bir sistem olduğunu da asla göz ardı etmemek gerekiyor. Dolayısıyla iyi işleyen bir telif hakkı sisteminden söz edebilmek için hak sahipleri, kullanıcılar ve toplumun geneli arasında, hakkaniyetli ve uyumlu bir menfaat dengesinin bütün unsurlarıyla tesis edilmesi elzemdir.
Bu dengenin sağlanmasında, telif hakkı sahiplerini temsil eden meslek birliklerini vazgeçilmez paydaşlarımız olarak görüyoruz. Zira sizlerin de malumudur ki sanatçıların bireysel çabalarıyla kendi haklarını takip edemeyeceği alanların olması toplu lisans sistemini doğurmuştur. İşte müzik sektörü meslek birlikleri, bu sistemin en köklü ve güçlü aktörleri olarak binlerce hak sahibini, milyonlarca şarkı ve on binlerce kullanıcıyı bir araya getirmekte ve telif sisteminin işlemesini sağlamaktadır. Bu sayede hak sahipleri telif gelirine ulaşabilmekte, kullanıcılar ise dünya müzik repertuvarından yararlanma hakkını elde etmektedir.
Aslen toplu lisanslama sistemi ülkemizde 42 yıllık bir geçmişe sahip. Ancak böylesi uzun bir süreye rağmen özellikle otel, restoran, kafe gibi halka açık yerlerin lisanslanmasındaki anlaşmazlıklar, çeşitli nedenlerle bugüne kadar çözülememiştir. Biz, bu anlaşmazlıkları gidermek ve koruma-kullanma dengesine dayanan bir telif hakları sistemini tesis etmek için 2023 yılında önemli bir adım attık. Müzik meslek birliklerimiz MESAM, MSG, MÜYAP, MÜYORBİR, MÜZİKBİR, MÜYABİR, TSMB ve konaklama tesislerini temsilen TÜROFED ve TUROB ile iş birliği içerisinde, konaklama tesislerinde müzik lisans belgesi uygulamasını başlattık. Bu iş birliği, her iki taraf için de son derece olumlu sonuçlara hızlı şekilde ulaşmamızı sağlamıştır.
Uygulama kapsamında konaklama tesislerinin indirimli bedellerle, eşit koşullarda, tek noktadan kolay bir şekilde müzik lisansına ulaşabilmeleri sağlanmıştır. Lisanslama sisteminin bu şekilde tabana yayılması ise eser sahibi ve sanatçıların elde ettiği telif gelirinde ciddi bir artışı beraberinde getirmiştir. Son iki yıldaki bu artış %345 gibi rekor bir seviyeye ulaşmıştır.
2024 yılı sonu itibarıyla müzik meslek birliklerinin telif geliri 2 milyar 210 milyon TL’yi aşmış durumda. Lisanslı otel sayısı ise uygulama öncesine göre 7 kat artışla 14 bine ulaştı. Ayrıca, turizm ve müzik sektörleri açısından olumsuz sonuçlar doğuran ve yargıya da yansıyan anlaşmazlıkları yine bu uygulamamız ile sonlandırmış olduk. Bakınız uygulamadan önce, telif ihlalleri sebebiyle meslek birliklerinin konaklama tesisleri aleyhinde başlattığı 5 bin tane hukuki işlem bulunuyordu. Müzik lisans belgesi uygulaması sonrasında ise hakkında hukuki işlem başlatılan tek bir konaklama tesisi bile bulunmamaktadır. Böylece, telif hakkı sahipleri ile konaklama tesisleri arasında 40 yıldır süregelen sorun, hakkaniyete uygun bir şekilde çözümlenmiştir.
Kıymetli Misafirler,
Konaklama tesisleri noktasında yakaladığımız bu başarının gastronomi tesisleri için de tekrarlanması bizim için önemliydi. Dolayısıyla taraflar arasında, Bakanlığımızın koordinasyonunda bir müzakere süreci başlattık. Müzik meslek birliklerini temsilen MSF ve MÜZFED, gastronomi sektörünü temsilen TURYID ve TÜRES masada yer aldılar. Paydaşlarımızın çözüm odaklı yaklaşımları sayesinde de güzel bir sonuç elde ettik. Müzik meslek birliklerimiz tek elden lisanslama yapmayı ve tarife bedellerini ortalama %70 oranında indirmeyi kabul ettiler. TURYID ve TÜRES ise üyelerini telifli müzik kullanmaya teşvik etmek ve bu konuda üyelerinin koordinasyonunu sağlamak sorumluluğunu üstlendiler. Gelinen noktada TURYID ve TÜRES üyesi işletmeler, kapasitelerine ve işletme türlerine göre belirlenmiş uygun ve orantılı bedeller karşılığında milyonlarca yerli ve yabancı şarkıyı kullanabilecekler.
Biz bu protokolü; lokanta, restoran, kafe, eğlence tesisleri gibi büyük müşteri kitlesi olan ve müzikten faydalanan işletmelerin yıllardır yaşadığı telif anlaşmazlıklarının çözümünde önemli bir eşik olarak görüyoruz. İnanıyorum ki konaklama tesislerimize yönelik uygulamamızda olduğu gibi bu iş birliği de hem müzisyenlerin hak ettikleri telif gelirine ulaşmasına hem de gastronomi işletmelerinin hizmet kalitesine ve müşteri memnuniyetine önemli katkılar sunacaktır. Ve yine, taraflar açısından yıpratıcı sonuçlar doğuran yargı süreçlerinin de önüne geçilecektir.
Sayın Başkanlara, uzlaşıya dayalı şekilde bu süreci sürdürerek sonuca ulaştırdıkları için şükranlarımı sunuyorum. Sizlerin şahsında meslek birliklerimizin bütün yöneticilerine, çalışanlarına ve üyelerine çözümün parçası oldukları için teşekkür ediyorum.
‘Gastronomi Tesislerinde Müzik Lisansına İlişkin İş Birliği Protokolü’nün taraflara ve ülkemize hayırlı olmasını diliyorum. Bakanlığımız koordinasyonunda yaşanan bu güzel gelişmelerin toplumun bütün kesimlerinde telif hakları bilincinin yaygınlaşmasına ve ülkemizin sürdürülebilir kalkınmasına katkı sunmasını temenni ediyor, hepinize saygılar sunuyorum.
Müzik Sektöründe Eser Sahipleri Federasyonu (MSF) Başkanı Ferhat Göçer, 50 yılı aşkın bir telif yolculuğunun tarihi bir gününü paylaştıklarını belirterek, "Çok önemli bir adım. Aslında yavaş yavaş bunun ayak izleri otel ve konaklama tesislerindeki anlaşmalarla başlamıştı. Türkiye'de telif bilincinin oluşması adına, hayatın anlamını çoğaltma gayreti içinde olan bütün eser sahipleri için kıymetli bir gün yaşıyoruz" dedi. Federasyon olarak birlikte hareket edilmesi ve tek muhatap olarak telif yolculuğundaki paydaşların karşısına çıkılmasının süreci kolaylaştırdığını aktaran Göçer, "Yıllardır sürüncemede olan birçok şey çok daha pratik bir şekilde uzlaşmacı bir yolla halloldu" şeklinde konuştu.
MSF Başkan Yardımcısı Recep Ergül de Türkiye'nin telif toplamak konusunda son yıllarda büyük mesafe alarak 39. sıraya yükseldiğini, bütün bu çalışmaların arkasında görünmeyen başarılı bir ekibin bulunduğunu vurguladı.
Müzik Sektöründe Bağlantılı Haklar Federasyonu (MÜZFED) Başkanı Bülent Forta; "Bu telif yürüyüşü çok uzun bir süredir bizim ülkemizde kanayan bir yara olarak devam etti ama yavaş yavaş çözüme doğru geliyoruz. Müzik, insanlık tarihi boyunca insanın en iyi ifade biçimlerinden bir tanesi ve 19'uncu yüzyılın başından beri de bir endüstri olarak varlığını koruyan hem kültürel değerler yaratması hasebiyle hem de ekonomisi nedeniyle bugün dünyanın en önemli sektörlerinden biri olma durumunda" ifadesini kullandı. Anlaşmanın Türkiye'deki müzik endüstrisini dünyayla rekabette iyi bir yere taşıyacak önemli bir adım olduğuna dikkati çeken Forta, "Türkiye'deki mevcut müzik kültürünün dünyaya taşınmasında telif hayatında dünyayla rekabet edilme aşamasında bu tür adımları çok değerli buluyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
MÜZFED Başkan Yardımcısı Burhan Şeşen, sanatçılar öldükten 70 sene sonra dahi şarkılarının kamuya mal olduğuna işaret ederek, "Yani bir tapu gibi, araba gibi, ev gibi torunlarımıza, çocuklarımıza bu miraslar kalmıyor. Onun için biz, sanatçıların gerek eser sahibi, gerek yorumcuların haklarını, onlar hayattayken koruyamazsak ne zaman korunacağız? Bunun için bu adımı gerçekten çok önemsiyorum" görüşünü paylaştı.
Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Başkanı Ramazan Bingöl de sektör için tarihi bir gün olduğunu söyleyerek, "Biz bunun bir hak olduğuna ve verilmesi gerektiğine inanıyoruz. Fakat bir sürü problemler vardı. Bakanımızın liderliğinde diğer birlik başkanlarımızla beraber gerçekten olması gereken bir iş oldu" dedi. İşbirliğini yüzyıllar boyunca sürecek bir sürecin başlangıcı olarak gördüklerini kaydeden Bingöl, "TÜRES olarak bu konuda elimizden gelen her şeyi yapmaya hazırız. Üyelerimiz ve yönetimimiz de şu anda burada. Ülkemize, milletimize eserleri yazanlara, söyleyenlere, besteleyenlere, sektörümüze hayırlı uğurlu olur." değerlendirmesinde bulundu.
Turizm Restoran Yatırımcıları ve Gastronomi İşletmeleri Derneği (TURYİD) Başkanı Kaya Demirer ise bu işin çözümü için çok uğraştığını ve nihayet sanatçıların hakkını teslim edecek bir noktaya geldiklerini belirterek, şu bilgileri verdi; Önemli bir notu da ileteyim, tüm üyelerimizin çok özel olan bu kampanyadan yararlanabilmeleri için 6 aylık bir sürecimiz var. Bunun için herkesi davet ediyoruz. TURYİD ve TÜRES iki çatı kuruluş sektörün temsilcisi olarak bu işe imza attığı zaman sürdürülebilir bir sanatçı desteği, sanat desteği devam edecek ve Türkiye'deki tüm yeme içme tesisleri tabana yayılır bir biçimde bu önemli konuya el verecek, destek verecek ve imza atacaklar."
