ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell, ABD Başkanı Donald Trump döneminde göreve gelse de ikili son dönemde Fed politikaları nedeniyle sıklıkla geriliyor.
Powell, ilk olarak 2018 yılında Trump tarafından Fed başkanlığına atandı, daha sonra 2022 yılında eski Başkan Joe Biden tarafından yeniden göreve getirildi. Ancak Trump'ın Powell ile ilgili şikayetleri 2018 yılına kadar uzanıyor ve çoğunlukla bu Fed'in faiz oranlarını düşürmemesiyle ilgili.
ABD Başkanı sık sık faizleri indirmesi konusunda Fed'e baskı yaparken, dün yaptığı açıklama gerilime farklı bir boyut kattı. Avrupa Merkez Bankası (ECB) faiz oranlarını 7'nci kez düşürürken Powell'ın bu konuda 'çok geç kaldığına' işaret eden Trump, Fed Başkanı'nı "her zaman çok geç davranmak ve hatalı olmakla" suçladı.
TRUMP “GİTMESİNİ İSTERSEM GİDER”
Trump, Powell'ın dünkü açıklamalarının "tümüyle rezalet" olduğunu, ABD'nin tarifelerle "zenginleştiğini" ve birçok ürünün fiyatının düştüğünü savunurken "Powell'ın işine bir an önce son verilmeli" ifadelerini kullandı. Ardından ise seviyeyi daha da yükselterek "Eğer görevden ayrılmasını istersem ayrılır. İşini yaptığını sanmıyorum. Her zaman çok geç kalıyor, biraz yavaş ve ondan memnun değilim. Eğer gitmesini istersem, inanın bana hemen gider" dedi.
Peki Trump'ın bunu gerçekleştirmesi gerçekten mümkün mü? ABD'de bir başkan, Fed Başkanı'nı görevden alabilir mi?
"TRUMP UZUN ZAMANDIR UĞRAŞIYOR, YERİNE WARSH'I DÜŞÜNÜYOR"
Wall Street Journal'ın konuya yakın kaynaklardan edindiği bilgiye göre, Trump aylardır Fed Başkanı Powell'ı görevden almayı özel olarak görüşüyor. Ancak gelecek yıl sona erecek görev süresinden önce onu görevden almaya çalışıp çalışmayacağına dair nihai bir karar vermedi.
Kaynaklar, Trump'ın Florida'daki Mar-a-Lago malikanesinde yaptığı toplantılarda, 2006-2011 yılları arasında FED’in Yönetim Kurulu'nda görev yapan Kevin Warsh ile görüşüp Powell'ın yerine onu düşündüğünü belirtti. Ancak Warsh, Powell'ın kovulmasına karşı gelerek bir Fed başkanının görev süresinin herhangi bir müdahale olmadan tamamlamasına izin verilmesi gerektiğini savundu. Ancak Trump Mart ayına kadar konuya ilişkin görüşmelerini sürdürdü.
"PİYASALAR ÇÖKEBİLİR" ENDİŞESİ
Peki Trump bunu gerçekten yapabilir mi? Trump'ın Powell'ı kovma yönündeki herhangi bir çabası olayı kesin olarak Yüksek Mahkeme'ye götürecek.
Analistlere göre Powell'ın halefini bulmaya yönelik çabalar, Fed başkanının aslında politika anlaşmazlığı nedeniyle görevden alındığını ortaya koyabilir ve bu da finans piyasalarını çökertebilir.
Öte yandan Trump'ın "Görevden alabilirim" açıklamaları ABD'de Yüksek Mahkeme'nin ülkedeki iki bağımsız kurum üzerinde ilerleyen bir temyiz başvurusunu değerlendirdiği sırada geldi.
Trump'ın federal çalışanlar için önem taşıyan MSPB ile birlikte toplam iki bağımsız kurumdaki üst düzey yetkilileri kovması ve göreve iade edilmek için mücadele süreci bu süreç için oldukça önemli. Zira Trump'ın kazanması durumunda, Fed'de bir revizyon için kapı da aralanabilir.
DANIŞMANLARI İKİYE BÖLÜNDÜ
Tüm bunlara ek olarak Trump'ın danışmanları başkanın ne kadar ileri gitmesi gerektiği konusunda hemfikir değil.
Beyaz Saray'da, Hazine Bakanı Scott Bessent, Powell'ı değiştirmek isteyen Trump danışmanlarına karşı sürekli olarak bunun yüksek potansiyel maliyete kıyasla çok az fayda sağlayacağını savundu. Bu hafta ise Fed'in para politikasındaki bağımsızlığından "ABD'nin asla taviz vermemesi gereken bir mücevher kutusu" olarak bahsetti. Bessent, Beyaz Saray'ın Powell'ın görev süresinin sona ermesinden yaklaşık altı ay önce bu sonbaharda Fed başkanlığı adaylarıyla görüşmeye başlayacağını söyledi.
Geçtiğimiz yıl Warsh ile görüşen birkaç kişi ise Warsh'ın Powell'ın görev süresi sona erdiğinde Fed görevinin kendisine neredeyse doğrudan teklif edildiği izlenimini verdiğini söyledi.
Diğer danışmanlar ise kavga etmek için can atıyor ve Powell'a daha doğrudan meydan okumanın yollarını arıyor.
Hukukçular, Başkan Franklin Roosevelt'in Federal Ticaret Komisyonu'ndaki bir komisyon üyesini görevden alma yetkisine sahip olmadığına oy birliğiyle karar veren Yüksek Mahkeme kararının, Fed'in bağımsızlığını destekleyen en güçlü yasal bariyeri sunduğunu söylüyor. Bazı Beyaz Saray yetkilileri, Powell'a ilişkin başkanın bundan sonraki adımlarını değerlendirirken, Yüksek Mahkeme'nin "Humphrey'nin Vasiyeti" olarak bilinen davayı bozup bozmayacağını merakla bekliyor. Trump'ın kararını uygulamaya koyarsa sadece Powell değil, Biden yönetiminin tüm diğer atamalarını da görevden alabilir...